José Saramago

Gisteren is de Portugese schrijver en Nobelprijswinnaar, José de Sousa Saramago (16 november 1922 - 18 juni 2010) op 87 jarige leeftijd overleden in zijn woning op het Spaanse Canarische eiland, Lanzarote.

Samarago was niet zijn vaders achternaam, zijn vader en moeder waren José de Sousa en Maria de Piedade. Saramago was eigenlijk de bijnaam van zijn vader, wat wilde kruid betekent. Maar per ongeluk is de naam Saramago aan zijn officiële geboorte documenten toegevoegd, zo ging dat in die tijden.

Saramago is geboren in een kleine dorp, Azinhaga. Een dorp die nu iets minder dan 2000 inwoners telt. Maar een dorp die voor de geboorte van Portugal (1143) al bestond. Een dorp waarvan de naam van het Arabische woord "az-zanga" afkomstig is, wat een smalle weg langs de bergen betekent.

José de Sousa Saramago en Pilar del Rio

Saramago heeft samen met zijn eerste vrouw een dochter, Violante. Daarna heeft hij 16 jaar een relatie gehad met de Portugese schrijfster, Isabel da Nóbrega.
Om vervolgens in 1988 met de 30 jaar jongere Spaanse journaliste Pilar del Rio te trouwen die sinds gisteren weduwe is geworden. De familie van zijn vrouw brengt al zijn boeken uit, terwijl zij zelf ook een aantal van zijn boeken heeft vertaald.

Salliant detail is dat Saramago bijna altijd als eerste de titel voor zijn boek bedacht of te binnenschoot en daarna pas het verhaal bedacht, uitwerkte en schreef.
Verder werden zijn boeken altijd simultaan in Portugal, Spanje en Latijns Amerika uitgebracht.
Volgens Portugese traditie at hij altijd in de keuken, zijn lievelingseten was "grao cozido" (gekookte
kikkererwten) en hij genoot ervan alsof het zijn laatste avondmaal was. Wat waarheid is gebleken.

Zijn boeken zijn wereldberoemd, laatst is zelfs een van zijn boeken (1995) verfilmd, Blindess uit 2008 (De stad der blinden), hierin wordt het verhaal verteld van een stad (Lissabon) waarin plotseling iedereen door blindheid wordt getroffen.





Saramago leefde al sinds 1992 op het Canarische eiland, Lanzarote vanwege een dispuut met de Portugese kerk en de regering. Dit alles om zijn roman, 'Evangelie volgens Jezus Christus'.
De Portugese bisschoppen vonden dit gelijk staan aan Godslastering terwijl de Portugese minister van cultuur zijn kandidatuur voor de Europese Aristeion-prijs introk. Na dit alles trok Saramago zijn eigen conclusies en zei: "De inquisitie is teruggekeerd in Portugal" waarna hij zijn geboorteland voorgoed verliet. Afgelopen nacht is zijn lichaam opgehaald door een Portugese militair vliegtuig en linea recta naar Lissabon teruggevlogen. Hij werd vandaag in Lissabon gecremeerd.

Silhouet van een grote schrijver

Op zijn sterfbed schijnt hij nog te hebben gezegd, dat de volgende woorden op zijn grafsteen niet zouden misstaan: "Hier ligt de verontwaardigde, José Saramago".

En ik zeg op mijn beurt: "Rust in vrede".
.